Tranh chấp đất giáp ranh là tranh chấp về ranh giới giữa các thửa đất liền kề, xảy ra khi các bên không thống nhất về vị trí, diện tích hoặc mốc giới phân định. Ngày 01/07/2025 pháp luật đã có những thay đổi nhất định về trình tự, thủ tục và thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai nói riêng và các vụ án nói chung. Quy trình được pháp luật Việt Nam quy định bao gồm các bước chính như sau:
Bước 1: Hòa giải bắt buộc tại UBND cấp xã
1. Điều kiện thực hiện: Theo Điều 235 Luật Đất đai 2024, trước khi khởi kiện ra Tòa hoặc yêu cầu cơ quan hành chính giải quyết, các bên phải tiến hành hòa giải tại Ủy ban nhân dân xã, phường, nơi có đất tranh chấp.
· Nộp đơn yêu cầu hòa giải tại UBND cấp xã.
· UBND thành lập tổ hòa giải gồm: Chủ tịch hoặc Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã là Chủ tịch Hội đồng, đại diện Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã, công chức làm công tác địa chính, người sinh sống lâu năm biết rõ về nguồn gốc và quá trình sử dụng đối với thửa đất tranh chấp (nếu có). Tùy từng trường hợp cụ thể, có thể mời đại diện tổ chức, cá nhân khác tham gia Hội đồng hòa giải tranh chấp đất đai.
· Có thể tiến hành đo đạc xác định mốc giới thực địa, đối chiếu với hồ sơ, bản đồ địa chính.
· Lập biên bản hòa giải, ghi rõ kết quả:
· Hòa giải thành: có chữ ký các bên và xác nhận UBND xã.
· Hòa giải không thành: lập biên bản hòa giải không thành, có chữ ký các bên và UBND xác nhận – đây là căn cứ bắt buộc để khởi kiện.
3. Thời hạn hòa giải: Không quá 45 ngày kể từ ngày nhận được đơn (Điều 235 Luật Đất đai 2024).
Bước 2: Xác định cơ quan có thẩm quyền giải quyết
· Nếu vụ tranh chấp có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) hoặc các giấy tờ hợp pháp khác: Tòa án nhân dân có thẩm quyền sẽ giải quyết.
Bước 3: Chuẩn bị hồ sơ khởi kiện
Hồ sơ khởi kiện cần chuẩn bị đầy đủ để Tòa án thụ lý:
1. Đơn khởi kiện (theo mẫu Tòa án hướng dẫn).
2. Biên bản hòa giải không thành (bản chính).
3. Giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất: sổ đỏ, sổ hồng, hợp đồng mua bán, thừa kế, tặng cho, giấy tờ liên quan.
4. Giấy tờ tùy thân của người khởi kiện: CCCD/ hộ chiếu.
5. Tài liệu, chứng cứ khác (nếu có):
· Hình ảnh, video, biên bản xác minh mốc giới
· Chứng cứ về việc lấn chiếm, thay đổi ranh giới
6. Giấy uỷ quyền (nếu nhờ người khác thực hiện khởi kiện).
Bước 4: Nộp hồ sơ và quá trình thụ lý
· Nơi nộp: Tòa án nhân dân cấp huyện nơi có đất tranh chấp.
· Hình thức nộp: trực tiếp, bưu chính, hoặc gửi trực tuyến qua cổng thông tin điện tử Tòa án.
o Tòa xem xét tính hợp lệ của hồ sơ.
o Thông báo nộp tạm ứng án phí (trừ trường hợp được miễn).
o Sau khi hoàn tất, Tòa án tiến hành tố tụng: đo đạc, xác minh, định giá, mở phiên tòa xét xử.
Bước 5: Xét xử và ra bản án
· Thời hạn sơ thẩm: 4–6 tháng kể từ ngày thụ lý (Điều 203 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015).
· Thời hạn phúc thẩm: 2–3 tháng kể từ ngày thụ lý phúc thẩm (Điều 286 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015).
· Kết quả: Tòa án ra bản án hoặc quyết định phân định ranh giới đất.
1. Hòa giải tại UBND xã: thường không có lệ phí hành chính, nhưng chi phí đo đạc xác định ranh giới do các bên chịu (nếu cần).
2. Giải quyết tại Tòa án:
· Án phí sơ thẩm: 300.000 đồng nếu chỉ xác định ranh giới (theo Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14).
· Các chi phí khác: đo đạc, giám định, trích lục bản đồ, công chứng, thi hành án.
· Không khởi kiện khi chưa có biên bản hòa giải không thành tại UBND cấp xã.
· Việc chuẩn bị đầy đủ giấy tờ, chứng cứ sẽ tăng khả năng thành công trong xét xử.
· Có thể nhờ luật sư đất đai hỗ trợ để đảm bảo thủ tục chính xác và tranh tụng hiệu quả.
Quy trình khởi kiện tranh chấp đất giáp ranh gồm hai bước chính: bắt buộc hòa giải tại UBND xã, sau đó khởi kiện tại Tòa án có thểm quyền giải quyết.
Trên đây là toàn bộ nội dung hướng dẫn của chúng tôi về khởi kiện tranh chấp quyền sử dụng đất. Qua bài viết, chúng tôi hy vọng bạn có thể hiểu rõ hơn về những vấn đề liên quan.
Luật Barrisco là công ty có kinh nghiệm không chỉ trong việc tư vấn pháp luật về vấn đề tranh chấp đất đai mà còn có bề dày kinh nghiệm trong vai trò là người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của khách hàng khi gặp phải những vấn đề pháp lý khi góp vốn bằng hình thức này trong phạm vi cả nước.
Công Ty Luật TNHH Barrisco
Hotline: Luật sư Hoàng 0822689333
Địa chỉ phía Bắc: Liền kề 88 Ngõ 6 P.Nguyễn Văn Lộc, Ph.Hà Đông, TP.Hà Nội
Địa chỉ Phía Nam: Phòng 203, số 171 đường Nguyễn Thị Thập, phường Tân Mỹ, tp Hồ Chí Minh.
Bình luận