Chúng ta đã được biết BLDS năm 2015 quy định về thời hiệu khởi kiện như sau:
“Thời hiệu khởi kiện là thời hạn mà chủ thể được quyền khởi kiện để yêu cầu Tòa án giải quyết vụ án dân sự bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp bị xâm phạm; nếu thời hạn đó kết thúc thì mất quyền khởi kiện”. Thời hiệu khởi kiện vụ án dân sự được tính từ ngày người có quyền yêu cầu biết hoặc phải biết quyền, lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
Cụ thể thời hiệu khởi kiện đối với một số tranh chấp điển hình có thể kể tới gồm:
- Thời hiệu để người thừa kế yêu cầu chia di sản là 30 năm đối với bất động sản, 10 năm đối với động sản, kể từ thời điểm mở thừa kế.
- Thời hiệu để người thừa kế yêu cầu xác nhận quyền thừa kế của mình hoặc bác bỏ quyền thừa kế của người khác là 10 năm, kể từ thời điểm mở thừa kế.
- Thời hiệu yêu cầu người thừa kế thực hiện nghĩa vụ về tài sản của người chết để lại là 03 năm, kể từ thời điểm mở thừa kế.
- Thời hiệu khởi kiện yêu cầu bồi thường thiệt hại là 03 năm, kể từ ngày người có quyền yêu cầu biết hoặc phải biết quyền, lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm (Theo quy định tại Điều 588 của BLDS năm 2015).
- Thời hiệu yêu cầu Tòa án tuyên bố giao dịch vô hiệu đối với giao dịch dân sự vô hiệu do người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi, người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự xác lập, thực hiện;[2] giao dịch dân sự vô hiệu do bị nhầm lẫn; [3] giao dịch dân sự vô hiệu do bị lừa dối, đe dọa, cưỡng ép; [4] giao dịch dân sự vô hiệu do người xác lập không nhận thức và làm chủ được hành vi của mình và [5] giao dịch dân sự vô hiệu do không tuân thủ quy định về hình thức là 02 năm (Điều 132 của BLDS năm 2015).
- Thời hiệu khởi kiện để yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp hợp đồng là 03 năm, kể từ ngày người có quyền yêu cầu biết hoặc phải biết quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm.
Ngoài ra mỗi trường hợp cá biệt sẽ có quy định về thời hiệu và cách áp dụng cụ thể, tuy nhiên sau khi hết thời hiệu khởi kiện nêu trên một trong các bên bị xâm phạm không khởi kiện thì đồng nghĩa với việc mất quyền khởi kiện.
Vậy thời điểm nào nên khởi kiện để không gặp bất lợi, sau đây chúng ta cùng trao đổi với Luật sư Nguyễn Như Hoàng – Giám đốc điều hành công ty Luật Barrisco để hiểu thêm chi tiết:
Hỏi: Thưa luật sư Nguyễn Như Hoàng, ông cho biết vì sao phải quy định về thời hiệu trong giải quyết vụ việc dân sự?
Đáp: Như chúng ta đã biết, pháp luật luôn công bằng trong việc công nhận hay không công nhận các giao dịch dân sự. Pháp luật cho phép chúng ta được quyền tự do giao kết, giao dịch trên tinh thần không vi phạm điều cấm của pháp luật. Tuy nhiên không thể tránh khỏi việc đôi khi do thiếu hiểu biết về quy định mà chúng ta vi phạm về hình thức thực hiện giao dịch dân sự hay một sự việc phát sinh quan hệ bồi thường thiệt hại đã diễn ra từ lâu. Không ai phải chịu trách nhiệm cả đời về 1 sai lầm nhỏ trong giao dịch dân sự. Do đó pháp luật đã quy định về “Thời hiệu khởi kiện” theo đó bên bị vi phạm chỉ có một khoảng thời gian hợp lý để yêu cầu Tòa án đòi lại quyền lợi cho mình. Sau khoảng thời gian cho phép đó nếu bên bị vi phạm không có yêu cầu hoặc không có động thái về việc đòi lại quyền lợi thì có thể hiểu họ không quan tâm tới tranh chấp đó hay họ đã từ bỏ quyền lợi của chính mình.
Hỏi: Theo luật sư, nên khởi kiện ở thời điểm nào để không gặp bất lợi về thời hiệu?
Đáp: Thông thường khi phát hiện quyền lợi của mình bị xâm phạm, đa phần chúng ta sẽ giải quyết thông qua đàm phán, theo đó bên xâm phạm có thể lợi dụng việc đàm phán để kéo dài thời gian giải quyết bằng nhiều lý do cho tới khi hết thời hiệu hoặc cận kề thời hiệu để né tránh nghĩa vụ. Bên bị xâm phạm quyền lợi có thể bỏ quên quyền khởi kiện của mình tới khi chúng ta nhận ra việc đàm phán chỉ là chiêu trò mới khởi kiện thì đã quá muộn. Theo tôi việc đàm phán phải dứt khoát và quyết đoán, kéo dài chỉ thêm bất lợi. Nếu việc đàm phán không hiệu quả, đối phương không có thiện trí giải quyết thì phải khởi kiện ngay để tránh gặp bất lợi về thời hiệu khởi kiện.
Hỏi: Luật sư có gợi ý gì cho chủ thể bị xâm phạm quyền lợi trong trường hợp thời hiệu khởi kiện đã hết hay không?
Đáp: Khi thời hiệu đã hết vụ việc gần như đã rơi vào thế bất lợi để tránh đi vào ngõ cụt người bị vi phạm cần áp dụng các biện pháp để lấy lại thời hiệu hoặc phải lý do chính đáng để không tính thời hiệu nhằm tăng cơ hội cho chính mình nếu không vụ án có thể bị đình chỉ do phía đối tụng yêu cầu áp dụng thời hiệu.
Xin cảm ơn ý kiến chia sẻ của Luật sư Hoàng về thời hiệu và những lưu ý khi áp dụng thời hiệu.
Trên đây là nhận định của chúng tôi về thời hiệu khởi kiện trong vụ án dân sự cũng như trao đổi quan điểm về thời hiệu với Luật sư. Để hiểu hơn về thời hiệu hay thời gian giải quyết vụ án quý độc giả có thể liên hệ tìm gặp Luật sư Nguyễn Như Hoàng tại địa chỉ:
Công Ty Luật TNHH Barrisco
Hotline: Luật sư Hoàng 0822689333
Website: https://www.luatbarrisco.com/
Email: Barriscolawfirm@gmail.com
Địa chỉ: Liền kề 88 Ngõ 6 P.Nguyễn Văn Lộc, Ph.Mộ Lao, Q.Hà Đông, TP.Hà Nội.
Comments